تحولات سوریه بر اوضاع سیاسی، اجتماعی و اقتصادی لبنان تاثیرگذار بوده و موجب درگیری در پارهای از مناطق این کشور شده است. در صورت عدم مداخله «ال ای اف» اوضاع میتوانست به مراتب بدتر باشد.
به گزارش فارس، اندیشکده سیاست خاور نزدیک واشنگتن در مقالهای به قلم «دیوید اسشینکر» از اعضای «آیوفزین» و رئیس طرح سیاست اعراب در واشنگتن انستیتیوت مینویسد: جنگ در سوریه خطر رویارویی افراطیون در لبنان را به شدت افزایش میدهد. در صورت عدم حضور نیروهای مسلح لبنانی تحت حمایت آمریکا، خشونتها در این کشور از سوریه نیز بدتر میشد.
در صورت سقوط حکومت سوریه، رویارویی مخالفین و موافقین سوری بشار اسد، احتمال گسترش دامنه ناآرامیها به همسایه این کشور را افزایش میدهد. با توجه به تمرکز واشنگتن بر اوضاع مصر و سوریه، لبنان اولویت دوم مقامات کاخ سفید است. در صورت برتری سیاسی اسلام خواهان یا دستیابی آنان به سلاح شیمیایی، اوضاع تغییر خواهد کرد.
* توافق «بابدا»
در ماه جون، «میشل سلیمان» رئیس جمهور لبنان، نشستی تحت عنوان گفتگوهای ملی با محوریت رهبری سیاسی و قومی برگزار کرد. در پی این نشست و با تلاش سلیمان، گروه 14 مارس طرفدار آمریکا و شاخه نظامی شیعه گروه 8 مارس حزبالله (که اختیار دولت را در دست دارد) توافق نامهای را امضاء کردند.
در این توافقنامه که بابدا نامیده میشود، بر لزوم حفظ آرامش، حمایت همه جانبه از نیروهای مسلح لبنان («ال ای اف»)، دوری از محور منطقهای و درگیریهای بینالمللی و مقاومت در برابر اختلافات و بحرانهای منطقهای تاکید شده است. علیرغم حمایت حزبالله از حکومت اسد از یک سو و حمایت جنبش 14 مارس از شورشیان از سوی دیگر، آرامش نسبی بر لبنان حاکم شد (تا ماه اکتبر و بمب گذاری بیروت که منجر به قتل «حسام الحسن»، رئیس بازرسی نیروهای امنیت داخلی گردید).
*کارآمدی یا ناکارآمدی توافقنامه بابدا
قتل حسن که در صف 14 مارسیها قرار داشت و دو حمله نافرجام دیگر نسبت به رهبران مسیحی، بازگشت لبنان به سالهای 2004-2007 را تداعی میکند. در فاصله این سالها تعداد بسیاری از رهبران گروههای مخالف به قتل رسیدند. گروه 14 مارس با ابراز نگرانی از وخامت اوضاع امنیتی از تحریم دولت گروه 8 مارس و خروج از گفتگوهای ملی تا زمان کنارهگیری نجیب میقاتی، رئیس جمهور لبنان خبر داد.
حزبالله گروه 14 مارس را به ارسال سلاح و حمایت از گروههای شورشی سوریه متهم میکند. در اواخر ماه نوامبر، روزنامه «الاخبار» که از حامیان حزبالله است، مکالمات «اوکاب سکر» نماینده مجلس گروه 14 مارس با رهبران ارتش آزاد سوریه را در حال گفتگو بر سر ارسال سلاح و مهمات، منتشر کرد.
گفتنی است که این مذاکرات در ترکیه صورت گرفته است. سکر به انجام این مذاکرات اذعان نموده است. در ماه سپتامبر، مجله تایمز نقش وی به عنوان میانجی ارسال سلاحهای سعودی برای شورشیان را فاش کرده بود. رهبران گروه 14 مارس هر گونه دخالتی را تکذیب کرده و مدعی شدند که سکر مستقل عمل کرده است.
با این وجود، مطالب منتشر شده بیانگر آنست که سکر از جانب «سعد حریری»، رئیس حزب 14 مارس سخن میگوید. حزبالله و جنبش مسیحی آزاد میهن خواستار لغو عضویت سکر در مجلس شده و بر محاکمه وی تاکید کردند. دادگاههای لبنان تحقیقات در این باره را آغاز کردهاند.
*ردپای حزبالله در سوریه
سرنوشت قانونی سکر نامشخص است. به طور قطع و یقین، حزبالله با نتیجه اقدامات خود در سوریه رو به رو نخواهد شد. در ماه اکتبر، نصرالله گسترش شاخه نظامی خود را تصدیق کرد. وی هدف از این اقدام را حمایت از شیعیان لبنانی در خارج از مرزها عنوان کرد.
نمیتوان به اطلاعات بدست آمده از منابع مختلف کاملا اطمینان کرد. مقامات اطلاعاتی فراری نیروی هوایی سوریه از استقرار 1500 نیروی حزبالله در این کشور خبر میدهند. نیروهای ارتش سوریه مدعی هستند که نیروهای حزبالله در نبردهای اطراف «حمص» و «دمشق» مشارکت داشتهاند. نیویورک تایمز به نقل از یک مقام ارشد آمریکایی از استقرار نیروهای حزبالله در اطراف انبارهای سلاحهای شیمیایی سوریه خبر داد.
*پناه جویان سوری در لبنان
حوادث سوریه بر فضای سیاسی، اقتصادی و اجتماعی لبنان تاثیر گذار بوده است. حدود 130000 سوری برای پناهندگی در لبنان در سازمان ملل ثبت نام کردهاند. تاکنون اردوگاههایی برای اسکان پناهندگان سوری برپا نشده است. با فرا رسیدن زمستان این گروهها با دشواریهای فراوانی رو به رو خواهند شد. نجیب میقاتی، رئیس جمهور لبنان از جامعه جهانی درخواست کمک 180 میلیون دلاری کرده است (برای کسب اطلاعات بیشتر در زمینه اقتصاد لبنان به «پالسی واچ» 2007 مراجعه نمایید).
*تاثیرگذاری تحولات سوریه بر لبنان
تحولات سیاسی سوریه در مناطقی که گروههای مختلف در نزدیکی یکدیگر زندگی میکنند، موجب بروز درگیری شده است. در چند ماه گذشته، «تریپولی» که اکثر جمعیت آن را سنیها تشکیل میدهند، شاهد درگیریهای پراکنده میان الویتیها و سنیها بوده است. با قتل 17 جنگجوی سنی لبنانی در سوریه، خشونتها با به کارگیری مسلسل و نارنجکهای موشکی هدایت شونده از سر گرفته شد. پیش از مداخله «ال ای اف»، تعداد بسیاری نیز کشته شدند.
*نقش «ال ای اف»
نیروهای «ال ای اف» در دو سال گذشته در مناطق حساس مستقر شدهاند. ماموریت این گروه با دشواریهای فراوانی همراه است. اشتباهات این گروه موجب انتقادات محلی شده و عدهای این گروه را به حمایت از حکومت سوریه و حزبالله متهم میسازند. در یکی از این موارد، نیروهای «ال ای اف»، مانع از خروج آوارگان سوری شده و در مقابل حملات حکومت از آنان محافظت نکردند. در ماه می 2012، یک روحانی سنی مخالف حکومت اسد و همکارش در ایست بازرسی «ال ای اف» کشته شدند.
*حمایت آمریکا از «ال ای اف»
با وجود کمی و کاستیها، آمریکا سالانه 27 میلیون دلار را در اختیار «ال ای اف» قرار میدهد (این مبلغ مقدار قابل توجهی از مبلغ اختصاصی به ارتش لبنان را شامل میشود). در پارهای از موارد «ال ای اف» عملکرد خوبی نداشته است. با این حال، این گروه تنها نهاد نظامی قابل اعتماد محسوب میشود. چراکه نیروهای امنیت داخلی سنی و روسای امنیت عمومی شیعه هستند.
*اولویتهای آمریکا در لبنان
با تداوم شرایط کنونی و در مسیر تغییر حکومت اسد و استقرار دولت سنی در سوریه، اسلام گرایان نسبت به دوستان میانه روی واشنگتن، در موقعیت بهتری قرار دارند. با نزدیکی انتخابات پارلمانی در لبنان، آمریکا باید با نزدیکی به اتحاد 14 مارس آنان را آماده رقابت نماید تا از این طریق مانع از دستیابی اسلام خواهان سلفی به اهداف خود شود. 18 ماه است که سعد حریری در خارج از لبنان به سر میبرد و عدم حضور وی موجب ایجاد خلاء سنی در اتحاد 14 مارس شده است.
آمریکا باید بیش از این بر خطر سلاحهای شیمیایی سوریه تاکید نماید. چراکه این موضوع در مورد امنیت لبنان حائز اهمیت است. ممکن است، این سلاحها به دست شبه نظامیان سنی بیفتد، انتقال آنان به لبنان نیز دور از ذهن نیست (این سلاحها پس انتقال به لبنان به دست هم فکرانشان میرسد). هر دوی این موضوعات هرج و مرج در لبنان و درگیری مجدد با اسرائیل را امکان پذیر میسازد.